Κυριακή, 14 Ιουνίου 2015 19:52

Το γεφύρι του Πλατάνου Κυνουρίας

Βαθμολογήστε αυτό το άρθρο
(1 Ψήφος)

Για να αντιληφθεί κανείς σήμερα τη σημασία των πέτρινων γεφυριών, πρέπει να βγάλει από το μυαλό του τη σημερινή ευκολία που έχουμε στις μετακινήσεις. Να προσπαθήσει νοερά να μεταφερθεί σε έναν χρόνο παρελθοντικό, δίχως οδικά δίκτυα. Τότε που ξεκινούσαν οι αγωγιάτες με τα υποζύγιά τους προτού καν φέξει για να μεταφέρουν τα εμπορεύματα στα γύρω χωριά. Δίχως ταγεφύρια, οι μικρές και οι μεγαλύτερες κοινότητες δεν θα μπορούσαν να επιβιώσουν.
Ακόμη, τα γεφύρια αποτελούν μια επίδειξη δύναμης του ανθρώπου προς τη φύση, έναν τρόπο ελέγχου της. Γι' αυτό και στη λαϊκή μας παράδοση, συχνά πρέπει να προκληθεί ένα κακό, να γίνει μια θυσία, προκειμένου να υποταχθεί η φύση. Για παράδειγμα, ο γνωστός μύθος για το γεφύρι της Άρτας: ο πρωτομάστορας πρέπει να προσφέρει θυσία για να στεριώσει το γεφύρι. Το στοιχειό του ποταμού θέλει αίμα για να υποταχθεί στη θέληση του ανθρώπου. Ακόμη, επειδή τα γεφύρια είναι περάσματα, πάμπολλοι μύθοι και ιστορίες για νεράιδες, στοιχειά και δαίμονες που καραδοκούν στα γεφύρια και περιμένουν τον ταξιδιώτη να τον πλανέψουν, επιβιώνουν έως τις μέρες μας.
Στο χωριό Πλάτανος Κυνουρίας στέκει ακόμα ένα μονότοξο πέτρινο γεφύρι με οξυκόρυφο τόξο και μια σειρά θολίτες, πάνω από τα νερά του Λεπίδα, παραπόταμο του Βρασιάτη ποταμού. Δεν γνωρίζουμε ακριβώς πότε χτίστηκε, ούτε από ποιους, καθώς κανένας Πλατανίτης δεν μπόρεσε να προσδιορίσει την ακριβή χρονολογία. Μόνο μια Πλατανίτισσα, η Ασπασία Κοψαύτη, μπόρεσε να προσδιορίσει τη χρονική περίοδο κατασκευής στον συγγραφέα Βασίλη Κούκλη: το γεφύρι κατασκευάστηκε τον καιρό του παπα-Τζανή.
Μελετώντας συμβολαιογραφικά έγγραφα, ο κ. Κούκλης ανακάλυψε ότι ο παπα-Τζανής ήταν ήδη ιερέας στον Πλάτανο το 1878, όμως, σύμφωνα με την παράδοση, ο ιερέας αυτός ζούσε ήδη στον Πλάτανο το 1826, όταν ο Ιμπραήμ έφτασε στον Πλάτανο.
Ο Παπαγιάννης Τζανής είχε πάρει υπό την προστασία του και μεγάλωνε στο σπίτι του ένα ορφανό τουρκόπουλο. Τον βάφτισε χριστιανό και του έδωσε το όνομα Σάββας. Η βάφτιη έγινε στη νεροτριβή του χωριού και όχι στην εκκλησία. Ο παπα-Τζανής, που είχε τρία κορίτσια, φοβόταν να έχει στο σπίτι το αγόρι και έτσι κατασκεύασε για το αγόρι δύο προχειρα καλύβια, ένα στην τοποθεσία Τάταρη για να μένει το καλοκαίρι και ένα στην τοποθεσία Άλοβες. Όταν έφτασε ο Ιμπραήμ με τον στρατό του, σύμφωνα με την παράδοση του χωριού, το παιδί αυτό υπέδειξε στους Οθωμανούς τα σπίτια εκείνα που δεν το καλοδέχτηκαν και εκείνοι τα κατέκαψαν, αφήνοντας άθικτα τα σπίτια των Πλατανιτών που το είχαν σπλαχνιστεί. Μετά, ακολούθησε τον στρατό του Ιμπραήμ και εγκατέλειψε το χωριό.
Έτσι, λοιπόν, το γεφύρι πρέπει να χτίστηκε μετά το 1826. Σύμφωνα με τα όσα ο Βασίλης Κούκλης περιγράφει στο βιβλίο του, ο παπα-Τζανής επέμεινε να κατασκευαστεί το γεφύρι εκεί που βρίσκεται σήμερα, διότι εκεί κοντά υπήρχε ο μύλος του, και έτσι πρώτος θα δεχόταν τους πελάτες από τα γειτονικά χωριά που θα πήγαιναν να αλέσουν το σιτάρι τους.

Δεν γνωρίζουμε αν οι τεχνίτες και οι μάστορες που το έχτισαν ήταν Πλατανίτες ή αν ήταν Ηπειρώτες, ξακουστοί για την κατασκευήγεφυριών. Η αξία του για το χωριό είναι μοναδική. Και αυτό διότι τον χειμώνα τη μοναδική δίοδο προς την παραλιακή Κυνουρία. «Τούτο το γεφύρι έδωσε στον ξωμάχο αγρότη, στον απλοϊκό τσοπάνο, στον ανήσυχο αγωγιάτη, στον κάθε ταξιδευτή περισσή ασφάλεια και τον έκανε να αισθάνεται δέος αλλά και συγχρόνως ευγνωμοσύνη για τον δημιουργό του. Το Πετρογέφυρο τουΠλατάνου το χάρηκαν πιο πολύ απ' όλους οι ταλαιπωρημένοι Πλατανίτες αγωγιάτες και οι τσοπάνηδες, που ανηφορίζαμε στην καλντεριμένια σκάλα, οι πρώτοι για να μεταφέρουν την πραμάτεια τους στην παραλιακή Κυνουρία και Αργολίδα και οι δεύτεροι για να βοσκήσουν τα κοπάδια τους στα βοσκοτόπια που βρίσκονται στην ανατολική πλευρά του βουνού», γράφει ο Βασίλης Κούκ΄λης στο βιβλίο του «Αναζητώντας τις ρίζες μας. Ο Πλάτανος, το δροσόλουστο χωριό μας από το λυκαυγές του βίου του» (εκδόσεις Καλαμάς, Αθήνα, 1993, σ. 239).
Το γεφύρι συντηρήθηκε για μοναδική φορά το 1936, επί προεδρίας Παναγιώτη Κούκλη. Στέκεται ήσυχο και περιμένει τους περιπατητές. Πόσα αγώγια, πόσα κοπάδια πέρασαν από πάνω του. Τον Νοέμβριο του 2014 ο Πατριωτικός Σύλλογος Πλατάνου και ο Θοδωρής Χαμάκος του Αρχείου Γεφυριών Πελοποννήσου έκαναν μια αυτοψία στο γεφύρι, και διαπίστωσαν ότι είναι «βαρύτατα λαβωμένο». Ας ελπίσουμε ότι θα γίνουν όλες οι απαραίτητες ενέργειες προκειμένου να σωθεί αυτό το μοναδικό μνημείο, ώστε να συνεχίζει να ενώνει τις δυο όχθες του μικρού παραπόταμου.

 

ΠΗΓΗ:γεφυρι πλατανου κυνουριας arcadiaportal.gr